واکنش مدیر حوزه علمیه به اظهارات معاون اول رئيس جمهور

روزنامه اعتماد با انتشار مطلبی با عنوان دردسر حمایت های مالی دولت از حوزه به جریانات برگزاری هجدهمین اجلاس سراسری نماز اشاره نمود . متن این نوشته روزنامه اعتماد به شرح زیر است:

دردسر حمایت های مالی دولت از حوزه
مسعود رفیعی طالقانی

در تازه ترین رویداد تقابل برانگیز میان دولت و روحانیت، محمدرضا رحیمی معاون اول محمود احمدی نژاد طی سخنانی در هجدهمین اجلاس نماز و درست وقتی شرکت کنندگان در این همایش منتظر حضور رئیس دولت بودند مدعی شد دولت برای هر طلبه معادل بودجه هزینه شده برای یک دانشجو را هزینه می کند. این حرفی بود که رحیمی فکر نمی کرد با واکنش منفی حوزویان روبه رو شود اما شد، او گفت که «در دولت های قبلی هرگز برای طلاب حوزه های علمیه، بودجه یی در نظر گرفته نشده بود اما در دولت نهم ارقامی را که برای تربیت یک دانشجو در دانشگاه در هر مقطع تحصیلی در نظر گرفته می شود، همان رقم را برای طلاب نیز در نظر گرفتند.» همین یک جمله کافی بود که بلادرنگ واکنش حوزویان و در راس آنان واکنش آیت الله مقتدایی برانگیخته شود.

مقتدایی در واکنش به ادعای رحیمی گفت؛ «در این رابطه نه چیزی شنیده و نه دیده ایم، دولت کمک هایی برای تجهیز و تعمیر مدارس داشته یا بیمه و امثال آن که به همه شهروندان تعلق می گیرد. حوزه مستقل است و روی پای خود ایستاده و فقط توسط مقام معظم رهبری و مراجع معظم تقلید اداره می شود.» محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز هم که در انتقاد نسبت به برخی بی توجهی های دولت ید طولایی دارد ادعای رحیمی را بی پاسخ نگذاشت؛ «کمک دولت به حوزه ها به اندازه دانشگاه ها نبوده و در حد رفع نیازهای حاشیه یی است. کمک دولت بیشتر برای مرمت مدارس مخروبه و بیمه طلاب است و این کمک ها در حد کمک هایی که به دانشگاه می شود، نبوده و حوزه پیوسته روی پای خود ایستاده و مستقل است.»

و به این ترتیب بود که موج انتقاد حوزویان از دولت درخصوص موضوع حمایت های مالی بالا گرفت؛ موجی که اگرچه پیشینه یی طولانی در سابقه هزار ساله فعالیت حوزه های علمیه دارد اما در دوران محمود احمدی نژاد شکلی تازه به خود گرفته است. دولت محمود احمدی نژاد نخستین دولت در تاریخ 30 ساله انقلاب اسلامی است که بیشترین اصطکاک را با نهاد روحانیت به خصوص مراجع عظام تقلید داشته و از همین رو هرازگاهی در جهت ترمیم پل روابط برآمده که البته اغلب نیز ناکام مانده است. دولت نهم به دلیل پافشاری شخص رئیس این دولت بر سر ابقای اسفندیار رحیم مشایی در جایگاه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، در تقابلی آشکار با روحانیون و علما قرار گرفت و تقریباً از همان جا بود که کشمکش ها آغاز شدند.

در مورد خاص و تازه طرح شده از سوی رحیمی اما نقل، بار دیگر نقل حوزه ها و دولت است که خبرساز شده و در رسانه ها نشسته است. واکنش حوزویان به عملکرد دولت نسبت به حوزه های علمیه در حالی است که به گواه نوشته های تاریخی، حتی در زمان هایی مانند دوران مرجعیت و زعامت آیت الله شیخ مرتضی انصاری و آیت الله سیدابوالحسن اصفهانی به عنوان دو مرجع علی الاطلاق زمان خود، تلاش هایی از سوی مقامات حکومتی برای کمک به حوزه های علمیه و در نتیجه، وابستگی اقتصادی حوزه ها به دولت شده بود اما همواره با پاسخ شدید این بزرگان همراه بود. واکنش بزرگان از آن رو شدت می گرفت که آنان فرجام چنین کمک هایی را از دست دادن استقلال رای حوزه ها و دولتی شدن آن می دانستند و به نظر می رسد همین نگاه است که حوزویان امروز را نیز وامی دارد نسبت به اقدامات دولت محمود احمدی نژاد واکنش نشان دهند.

در واپسین روزهای شهریورماه سال گذشته بود که ناصر سقای بی ریا مشاور رئیس جمهور در امور روحانیت در همایشی از راه اندازی 30 مدرسه علمیه نمونه در 30 مرکز استان با گنجایش بالا و همه امکانات با بودجه چند میلیاردی خبر داد و بدین ترتیب رسانه ها و تحلیلگران را بر آن داشت تا باب انتقاد را بر خود گشوده ببینند. عجیب هم نبود، دولت می خواست به آسانی و با صرف بودجه یی میلیاردی، حوزه های علمیه را از مسیر استقلال خارج کند و همین گام دولت بود که برخی ناظران را به این فکر وامی داشت که قوای اجرایی تصمیم دارد اختلافاتش را با روحانیت و علما این گونه برطرف سازد.

از سوی دیگر، برخی انتقادها از اعلام خبر ساخت 30 مدرسه علمیه با بودجه میلیاردی از آن رو بالا گرفته بود که همواره دولت ها در زمینه حل مشکلات آموزشی نهادهای دولتی مانند آموزش و پرورش، موفق عمل نکرده و همیشه از کمبود بودجه این نهادها می نالیده اند اما با این اوصاف تصمیم کمک دولت نهم به نهادی غیردولتی محل تامل بود و همین امر سبب می شد تحلیلگران، این کار را در راستای نزدیک کردن دولت به مراجع، به ویژه پس از اظهارات مشایی و نارضایتی بزرگان حوزه از عملکرد معاون رئیس جمهور بدانند. نکته جالب توجه نیز این بود که رئیس دولت به رغم داعیه داری احیای گفتمان امام (ره)، می رفت تا اقدامی آشکارا بر خلاف نظر ایشان انجام دهد. بنیانگذار انقلاب خود در زمره کسانی بود که از دولتی شدن و از دست رفتن استقلال حوزه های علمیه نگران بودند، به گونه یی که در همین زمینه، شهید مطهری از قول امام خمینی(ره) می نویسند؛ «حالا هم که باز حکومت، حکومت اسلامی می شود، با اینکه حکومت اسلامی است، ایشان غامام خمینیف معتقدند روحانیت باید مستقل و به صورت مردمی مانند همیشه باقی بماند و روحانیت آمیخته با دولت نشود.»

با طرح این مسائل در رسانه ها بود که همان زمان و با شکل گیری موجی از انتقادات، سقای بی ریا ناچار شد در فاصله کوتاهی پس از اعلام این خبر، در گفت وگو با خبرگزاری مهر آن را به کلی تکذیب کند. تکذیب هایی از نوع سایر همقطارانش؛ «تاسیس مدارس علمیه در هر نقطه از کشور از اختیارات شورای عالی حوزه است و دولت نمی تواند تصمیمی برای تاسیس مدارس علمیه یا هرگونه فعالیت مرتبط به این مراکز بگیرد. ایجاد 30 مدرسه علمیه نمونه در 30 استان کشور نیز صرفاً یک طرح است که در مراکز حوزوی در دست بررسی است.» این اما چیزی از پیشینه رویکرد حمایت محور دولت محمود احمدی نژاد آن هم در زمینه حمایت های مالی از نهاد های مذهبی نکاست و نمی کاهد تا آنجا که سرانجام روزی علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم نیز ناگزیر شد درباره این حمایت ها به دولت هشدار بدهد؛ حمایت هایی که نه تنها در دوران دولتمردی احمدی نژاد بلکه هنگام شهردار بودنش نیز همواره پررنگ بوده اند، آنقدر پررنگ که در حوزه ها نگرانی هایی را برای از بین بردن استقلال ایجاد کردند و در اماکن مذهبی نقدهایی را در چارچوب یادآوری وظایف اصلی دولت.

اندکی پیش از فتح پاستور توسط احمدی نژاد و در زمانی که وی سمت شهرداری تهران را برعهده داشت حمایت مالی وی از نهادهای مذهبی آغاز شد. به گفته محمدحسین صفارهرندی وزیر پیشین ارشاد سال 83 ، 11 میلیارد تومان به هیات های مذهبی اهدا شد. بنابر آنچه صفار اعلام کرد در سال های 85 و 86 نیز 10 میلیارد تومان به این کار اختصاص یافت. این روند در سال 86 با اختصاص وام یک میلیاردی به ساخت مهدیه تهران شدت یافت. در این سال دولت 15 میلیارد ریال به مسجد جمکران اختصاص داد که به گفته استاندار قم بخش عمده این بودجه به توسعه پارکینگ های اطراف مسجد جمکران اختصاص یافت اما کمک های ریالی دولت به نهادهای مذهبی در اسفندماه سال 86 به اوج رسید و در بودجه سال 87 یعنی سال پایانی عمر دولت نهم ردیف بودجه های نهادهای مذهبی و تبلیغی تا 60 درصد افزایش یافت به طوری که به گفته وزیر ارشاد وقت تنها بودجه مساجد 20 برابر شد و در واپسین سال عمر دولت به 17 میلیارد تومان رسید.

بنابر گزارش های رسمی بودجه «حمایت از آموزش های دینی، فرهنگی و هنری» که در سال 86، دو میلیارد و 111 میلیون تومان بود در سال 87 به 15 میلیارد و 620 میلیون تومان افزایش یافت. بودجه «برنامه گسترش فعالیت های فرهنگی مساجد» چهار برابر شد و از چهار میلیارد به 17 میلیارد تومان رسید. همچنین بودجه 9 میلیاردی «برنامه حمایت و هدایت فعالیت های فرهنگی و دینی» نیز چهار برابر شد و به 32 میلیارد تومان رسید. این در حالی بود که «برنامه شناسایی، جذب، آموزش و اعزام روحانیون و مبلغان دینی» در دو سال 86 و 87 ، 11 میلیارد تومان هزینه دربر داشت.

خلاصه آنکه احمدی نژاد آنقدر برای نهادهای مذهبی هزینه می کرد که در سال پایانی ریاست اش در دولت نهم این شائبه را به اذهان منتقدان متبادر کرد که این اعتبارات با هدفی غیر از آنچه دولت عنوان می کند، هزینه می شود. این گونه بود که مروری بر فعالیت های انتخاباتی احمدی نژاد نظیر کمک به نهادهای مذهبی و سخنرانی در مساجد در سال 83 مورد اشاره منتقدان قرار می گرفت. البته منتقدان این سوال را نیز مطرح می کردند که چرا دولتمردان نهم که بیش از هر دولت دیگری داعیه مذهبی بودن داشته و دارند در رابطه با روحانیون طراز اول قم و مراجع تقلید نوسانات زیادی را تجربه کردند؟ سوالی که همچنان بی پاسخ مانده است. برخی از روحانیون و علمای طراز اول قم چند روز پیش نیز انتقادات جدی را نسبت به عملکرد دولت مطرح ساختند.

دولت اما گویا همچنان بر طریق خویش است؛ خواه این بار نیز این رحیمی باشد که ناچار شود همچون سقای بی ریا سخنانش را تکذیب کند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد دولت اصولگرا به سبب اختلافات با روحانیون و مراجع که با انتقادات گاه و بیگاه از سوی نهادهای مذهبی و بزرگان حوزه ها تشدید می شود، قصد داشته و دارد آتش اختلافات را از طریقی دیگر فروبنشاند اما عرصه هربار برایش تنگ تر می شود چرا که حوزه بنا ندارد استقلال کهن خود را از دست بدهد.

مصدر: شيعه نيوز